be14
 
Bunkernummer
Be14
Oud Bunkernummer
DO18
Lokatie
Oosterzele
Toegankelijkheid
Volledig vrij
Aantal kamers

2 achteraan verbonden kamers en een sas
Aantal schietgaten
1
Type geschut
1 x MI
Bijhorende vuurrichting
Zuiden

Korte beschrijving van de bunker

  • Uitwendige kenmerken.
  • Een ruw stenen uiterlijk van het camouflagetype Tirools gebocheld (Tyrolien Mamelonné).
  • Origineel waarschijnlijk geverfd in de boskleuren gebruikt op Betsberg. De grondverf zal dan lichtgroen geweest zijn. Hierop waren dan allicht matgroene en bruine kleurvlekken aangebracht.
  • Het enige schietgat werd afgesloten met een metalen valluikje van 0.96m x 0.325m (BxH).
  • Deze bunker had net zoals nog drie andere bunkers op Betsberg, namelijk Be15, Be17 en Be19 een soort van bloembak op zijn dak.
  • Op het originele dak werd een laag gelegd van isolatieplaten met bitumen. De wanden van de bunker werden daarna nog 50 cm hoger uitgewerkt dan deze isolatieplaten.
  • De ganse bak werd daarna gevuld met grond en zorgt ervoor dat de begroeiing van het bos voortliep op het dak van de bunker, wat de bunkers veel minder liet opvallen vanuit de lucht. Dit vindt men in deze vorm enkel terug bij deze vier bunkers op Betsberg. Er bestond nog een lichte variant van deze techniek, toegepast bij de bunkertjes in de spoorwegtaluds te Melle, namelijk B42, B43 en B44. Hier liet men zonder het dak echt uit te werken als een bloembak, op een zeer beperkte dakrand na, ook de beplanting doorlopen op het dak van de bunker.
  • Om het overtollige water af te voeren werden deze bloembakken onderaan ook voorzien van een zinken goot van 1.50m die eindigde in een fonten dolphin van 1.50m.
  • Het toegangssas werd uitgewerkt met enkele traptredes in beton om het niveauverschil van buiten naar binnen te overbruggen.
  • De bunker werd ook van een sterfputje voorzien.
  • Bij de bunkers met mitrailleurkamer(s) was de toegang tot de eigenlijke gevechtsruimtes van de bunker gescheiden van het sas door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
  • De eigenlijke toegang bij de inkom was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
  • In elke mitrailleurkamer was daarnaast standaard aanwezig:
    • 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
    • Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers. (nutteloos in de commandokamer maar meestal toch aanwezig)
    • 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
    • Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
    • 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur. Deze laatste was niet aanwezig in de commandokamer (de kamer zonder schietgat)
  • Ventillatiegaten waren aan de buitenzijde aan de bovenzijde afgesloten met een koperen geperforeerde afdekplaat om ingooien van projectielen naar binnen onmogelijk te maken.
  • Voor de bouw diende toch wel wat struikgewas gerooid te worden. Dit diende tot een minimum beperkt om nadien de bunker niet te fel te laten opvallen op de rand van het bos.
  • Het was in elk geval de bedoeling deze bunker zo weinig mogeijk te accentueren in het landschap om er zo weinig mogelijk de aandacht op te trekken.
  • Structuur.
  • De bunker bevat twee achteraan verbonden kamers en een sas.
  • Enkel de eerste kamer is voorzien van een schietgat.
  • Opmerkingen.
  • Het is de tweede bunker van de steunlinie en tevens een commandobunker op de westkant van het weerstandspunt Betsberg.
  • Op de steunlijn ligt hij tussen Be13 (205 m) en Be19 (80 m).
  • De bunker was standaard voorzien voor de opstelling van een Maximmitrailleur. Daarnaast was hij eveneens voorzien om Browning FM30 te kunnen opstellen.
  • Op zijn chardome was een merkteken aangebracht met de lokatie van Be3 (180 m) waar hij in dekking stond voor opgesteld.
  • Het is een commandobunker op de westkant van Betsberg.
  • Ondanks dat deze bunker werd gebouwd in Betsbergebos, maakte hij voor het onteigende perceel geen deel uit van de grote onteigening op Betsbergebos van de familie Hye-Hoys uit Gent.
  • Het perceel waar de bunker bij behoorde maakte op zijn beurt deel uit van een grotere akte die de onteigeningen omvatte voor de bouw van de bunkers Be14, Be15 en Be19, alsook nog een aantal tijdelijke en permanente erfdienstbaarheden om deze bunkers te kunnen bereiken. Deze terreinen waren origineel eigendom van Dhr Georges Bouckaert, advokaat te Brussel, arrondissementscommissaris te Aalst en woonachtig te Gent.
  • Voor de bouw van Be14 werd in een perceel bosgrond gekend als Oosterzele, Sectie C, kadastraal perceel 93 een gedeelte onteigend van 1 are 49 ca. Dit onteigende gedeelte van het grotere originele perceel, kreeg achteraf geen apart perceelnummer of index toegekend.
  • De akte voor deze 3 bunkers en een aantal bijhorende erfdienstbaarheden werd verleden op 27 juni 1935 voor een totale prijs van (amper) 2000 Bef. Voor deze akte ontving de verkoper jaarlijks wel identiek met de akte aan Hye-Hoys (andere grote akte op Betsberg) een bijkomend intrest van 4.5% (90 Bef) op de originele verkoopsom.
  • Voor de permanente erfdienstbaarheid van de bunkers werd via een strook van 2 meter breed, een permanente toegang voorzien om de bunker te kunnen bereiken. Voor de bouw van de bunkers dienden deze stroken ruimer te worden voorzien over een breedte van 5 meter (de tijdelijke erfdienstbaarheid). Deze tijdelijke erfdienstbaarheid dienden 8 maanden te worden voorzien om de bouw van de bunkers mogelijk te maken.
  • Omdat ook de bunker Be19 op hetzelfde perceel 93 gelegen was, kreeg de eigenaar in een aparte clausule in de akte wel de toelating zonder specifieke beperkingen, zijn gewone activiteiten op dat perceel verder te zetten. Dit zal niet zo heel veel ingehouden hebben, gezien het een perceel bos betrof.
  • De bijhorende erfdienstbaarheden voor deze bunker was vrij complex. Zo loopt er achter de bunker nog altijd een pad. Dit diende zowel voor de tijdelijke als de permante erfdienstbaarheid. Deze liep vanaf het pad rondom Betsbergebos (op de westkant), juist noordelijk achter Be14 langs de rand van perceel 93 met de percelen 97 en 96. Op de hoek van perceel 93 boog de erfdienstbaarheid dan noordelijk af tot bij Be19.
  • Deze bunker maakte voor zijn erfdienstbaarheden ook nog beperkt deel uit van een grote onteigening bij de familie Hye-Hoys uit Gent voor de bouw van een ganse reeks bunkers op de terreinen heden gekend als Betsbergebos. Deze akte omvatte al de volgende bunkers: Be3, Be4, Be5, Be6, Be7, Be8, Be9, Be10, Be11, Be14 en Be15 (enkel erfdienstbaarheden), Be16, Be17 (deels), Be18 (enige bunker uit deze akte gelegen op grondgebied Moortsele en niet Oosterzele), Be19 (enkel beperkte permanente erfdienstbaarheid), Be20 en Be21.
  • Voor Be14, Be15 en Be19 omvatte dit namelijk bijkomend het tijdelijk en permanent gebruik van de rondgang op Betsbergebos (west- en zuidkant van de rondgang) over de randen van percelen 160, 159c (oostkant) en 102 (noordkant) om zo aan te sluiten bij de zuidelijke rondgang die een eigen perceelnummer had (100). Deze terreinen waren wel degelijk eigendom van de familie Hye-Hoys uit Gent en niet van Dhr Bouckaert uit Gent.
  • Deze grote akte aan de familie Hye-Hoys uit Gent, werd betekend op 23 juli 1935 voor de totale prijs van 75.000 Bef.
  • In deze akte werd een bijkomende clausule opgenomen zodat deze familie jaarlijks nog een intrest ontving op dit totale bedrag ter grootte van 4.5% (3.375 Bef).
  • Erfdienstbaarheden, zowel de permanente om de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken, als de tijdelijke die standaard werden in de aktes voorzien met een termijn van 8 maanden voor de bouw van de bunker mogelijk te maken, gingen net zoals het uitkeren van toegekende intresten pas in voege, van zodra de eigenlijke werken voor de bouw van de bunker werden aangevat, ongeacht de tijdsperiode die op die manier verstreek tussen aankoop van de gronden en de eigenlijke bouw van de bunker zelf.
  • Het bunkertje ligt op de rand van bos en veld, juist achter een smalle gracht.
  • Op het eerste zicht vertoont de bunker geen sporen van directe strijd. Wel is hij aan de binnenkant totaal ontdaan van alle ijzer bij ontmantelingsakties in opdracht van de toenmalige Duitse bezetter. Een lot waar allicht weinig bunkers op Betsberg wisten te ontsnappen.
  • Omwille van de bloembakstructuur op zijn dak, is het zeker een unieke bunker op de linie.
  • De bunker is volledig vrij, zowel het schietgat als het sas.
  • Op basis van de gemiddelde prijzen die terug te vinden zijn op de originele bestekken van bouwproject D en de gemiddelde hoeveelheden zoals teruggevonden bij gelijkaardige bunkers bij de bouwprojecten A en B, zijn er schattingen gemaakt van de prijs van de verschillende bunkers.
  • Merkwaardig is dat er voor deze firma 2 offertes bestaan, namelijk een eerste op datum van 11 januari 1935. Dit zou zeker aan de hand van de hierin toegepaste eenheidsprijzen het duurste project op de linie geworden zijn. Op basis van dat bestek zou deze bunker ongeveer 68.985,74 Bef gekost hebben. Allicht is het daarom dat er van dit project een tweede herzien en goedgekeurd bestek bestaat daterend van 3 februari 1935. Volgens dit herziene bestek zou deze bunker nog ongeveer 55.585,86 Bef gekost hebben.
  • Als men hier ook nog een aantal zaken bijtelt die reeds rechtstreeks door de militaire overheid werden bekostigd zoals chardomes, koepels,... zou de totaalprijs van deze bunker ongeveer 55.835,86 Bef moeten geweest zijn.
  • Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.

Routebeschrijving om deze bunker te vinden

  • Komende van de Geraardsbergsesteenweg draait men af naar Rooberg.
  • Enkele tientallen meters verder draait men linksaf in de veldwegel Boonakker.
  • Deze veldwegel splitst zich op een Y.
  • Volg de linker kant. Op de linker kant passeert u bunker Be18, daarna op uw rechter kant Be13 in het weiland.
  • Iets verder passeert u op uw linker kant een rommelige oude boerderij.
  • Volg de veldwegel die links oploopt naar de Betsbergse bossen.
  • Het wegeltje wordt bij de toegang tot het bos versperd door een hek.
  • Vanaf hier kunt u de desbetreffende bunker zien staan enkele tientallen meters verder op de rechter kant in het bos.
  • Vermijd het terrein achter het hek te betreden. U bevindt zich daar op privéterrein en de eigenaar apprecieert geen ongewenste bezoekers. Respecteer de privacy aub.
Bijhorende foto's
Voorstudie horende bij dit bunkertje. Links ervan een hoeve en enkele bijgebouwen die heden nog altijd bestaan op de westkant van Betsbergebos.
Detail bij dezelfde voorstudie.

Onteigeningsschets horende bij deze 3 bunkertjes. Be14 (Meest westelijk), Be15 (meest zuidelijk) en Be19 (meest oostelijk en noordelijk).

Vervelend om u proberen te oriënteren is dat niet alle huidige wegels op deze schetsen vermeld staan, wat er allicht op wijst dat het in eerste instantie privéwegels zijn en geen officiële wegels.

Detail uit bovenstaande schets. Be14 ligt links op de schets. Heden loopt er een rondweg rond het bos die op de westkant van de percelen 93, 160 en 159c loopt. Op de noordkant van perceel 159c draait deze wegel heden ook nog in de richting van het wegeltje dat u onderaan kunt zien lopen met een eigen perceelnummer 100. Dit is wat in de teksten wordt omschreven als de zuidelijke rondweg.

De tijdelijke en permanente erfdienstbaarheden bij deze bunkers liepen in eerste instantie vanaf de westelijke rondweg, net boven het perceel waar Be14 staat. Dit wegeltje bestaat heden nog altijd.

Apart detail van de onteigening en erfdienstbaarheid horende bij Be14. Wat onderaan het terrein als "limite" wordt aangegeven is een gracht die heden ook nog net voor de bunker loopt en eigenlijk heden nog altijd verhindert de voorkant eenvoudig te bereiken.
Terreinschets zoals terug te vinden bij de bouwplannen van de bunker. Heden is het terrein rond de bunker sterk toegegroeid, waardoor fotograferen, zeer moeilijk wordt.
Grondplan van dit commandobunkertje op Betsberg.
be14
Doorsnede AB bij bovenstaand grondplan. Je kan ook duidelijk de bloembakstructuur op het dak zien. Ook werd het overtollig water van het dak via een goot weggeleid naar de sterfput in het toegangssas.
Doorsnede CD is de langsdoorsnede bij bovenstaand grondplan. De doorsnede verspringt wel eens ter hoogte van het toegangssas die hier eigenlijk ook zichtbaar had moeten zijn had men gewoon een rechtlijnige doorsnede genomen.

Zeer fraaie oude foto van dit unieke bunkertje. Het fotootje dateert vermoedelijk uit de jaren 70. De lichte vlek rechts van de bunker is allicht de bunker Be19. Men merkt duidelijk de hoogte van de bunker die merkbaar hoger is door de fameuze bloembak op het dak. (Foto: Collectie G. De Jong - Simon Stevin Stichting)

Sterk overwoekerde achterkant van de bunker op de rand van de Betsbergse bossen anno 1995. In de zomerperiode is dit bunkertje met momenten nauwelijks bereikbaar. (Foto: Collectie G. De Jong - Simon Stevin Stichting)
Dit is een zicht, reeds van achter het hek waar het bunkertje te vinden is. De wegel achter het hek start vanaf het eveneens onverharde wegeltje Boonakker, bij de enige boerderij op de westkant van Betsberg Bos.
Wijze waarop het bunkertje vanaf datzelfde hek reeds kan gezien worden.
Achterzijde van het bunkertje vanaf het wegeltje. Dit wegeltje zal ook nog de originele erfdienstbaarheid geweest zijn voor deze bunker, maar ook voor de nabij gelegen Be19. Het bunkertje staat letterlijk op de rand tussen bos en veld. Actueel geraakt de bunker echter zo overgroeid dat hij zelfs vanop de velden totaal niet meer zichtbaar blijkt te zijn.
Linker zijkant en toegangssas van deze bunker. De bunker is volledig vrij maar bepaalde gedeeltes van het jaar nauwelijks zichtbaar en bereikbaar.
Praktisch identieke foto van dit bunkertje in het zomerseizoen genomen.
Detail van de toegang. Op deze foto is duidelijk te zien dat deze bunkers (met die bijkomende bloembak op het dak) een heel stuk hoger zijn dan de klassieke bunkers van dit type.
Linker zijkant en voorkant van de bunker. We kijken hier op de zijkant van de commandokamer. Op deze foto is door het water dat probeert uit de bloembak bovenop de bunker te ontsnappen, duidelijk te zien tot waar het basisdak zich bevindt.
Rechter zijkant van de bunker.
Vooraanzicht met het enige schietgat in het beeld.
Vooraanzicht. Het schietgat zit verborgen kort achter deze boom.
Ook bij dit bunkertje vinden we een schietgat terug met een zeer beperkte hoogte.
Detail van dit schietgat. Er zijn nog zeer weinig verfrestanten aanwezig. Enkel aan de achterzijde ziet men nog een zeer lichte lichtgroene schijn. Dit laat dan ook vermoeden dat de grondverf lichtgroen is geweest met hierop allicht omwille van het donkere bos dat Betsbergebos is, donkerder groene vlekken.
Binnenzicht in het zeer rommelige toegangssas. De rommel die hier te vinden is, houdt men niet voor mogelijk. Men kan zelfs moeilijk inbeelden op welke wijze sommige types van rommel ooit op een dergelijk terrein in een bunkertje zijn terechtgekomen.
Toegangssas vanuit de mitrailleurkamer. Ook dit bunkertje is aan de binnenkant zo goed als totaal ontmanteld van al het ijzer.
Binnenzicht in de mitrailleurkamer. Dit bunkertje was naast de standaard Maximmitrailleur ook uitgerust voor het plaatsen van een FM30 Browning Mitrailleur.
Detail van het schietgat. Het houten blokje voor de derde vooruitstekende poot voor de FM30 mitrailleur is nog aanwezig in de uitsparing. De bijhorende klem is verdwenen.
Blik op de voorkant van de tweede kamer van de bunker. Dit is de commandokamer, zonder schietgat dus. Zoals zichtbaar op de foto, zaten er aan deze kant ook bevestigingshaken op de voormuur.
Achterhoek van dezelfde kamer. Onderaan ook nog de kabeldoorgangen. Voor de rest: afgebrande etagères, haken en tabletten.

Nu het bunkertje geen specifiek doel meer heeft, blijkt het toch nog altijd interesse te geven als overnachtingsplaats voor de vleermuisjes, zoals hier een slapend exemplaartje onder de golfplaten van de dakstructuur.

Gelieve dan ook bij mogelijke bezoekjes aan bunkers, deze diertjes ten allen tijde met rust te laten en zeker niet uit hun winterslaap te brengen.

Mooie sfeerfoto bij zonsondergang van dit bunkertje verborgen op de rand van een bos.
 
Vorige (Be13)
Vorige (Be13)
Volgende (Be15)
Volgende (Be15)